Финансиската писменост станува сè поважна во времето кога економските предизвици и неизвесностите се секојдневие. За да се обезбеди стабилност и сигурност во иднината, неопходно е граѓаните да ги познаваат и применуваат основните принципи на одговорното управување со парите. Експертите ги издвојуваат петте столбови на финансиската писменост: штедење, буџетирање, управување со кредит, управување со долгови и инвестирање.
Првиот столб, штедењето, претставува основа врз која се гради секоја финансиска сигурност. Дури и малите редовни заштеди со тек на време можат да создадат значителна финансиска резерва. Најчесто се препорачува граѓаните да создадат „фонд за итни случаи“, кој ќе може да ги покрие најмалку три до шест месеци од основните животни трошоци.
Вториот столб е буџетирањето, односно уметноста на планирање на приходите и расходите. Добро осмислениот буџет им овозможува на луѓето да ја следат динамиката на своите финансии, да ги избегнат непотребните трошоци и да обезбедат средства за најважните потреби. Буџетот не треба да се сфаќа како ограничување, туку како алатка за постигнување поголема финансиска слобода.
Третиот столб е управувањето со кредитот. Кредитите се неопходен дел од современиот економски живот, но нивното користење мора да биде одговорно и промислено. Важно е граѓаните да ја познаваат својата кредитна историја, да ја градат својата кредитна доверливост и да избегнуваат задолжувања кои не се во склад со нивните реални финансиски можности.
Управувањето со долговите е четвртиот столб кој бара особено внимание. Долговите можат лесно да станат товар што го оптоварува семејниот буџет и ја ограничува иднината. Експертите препорачуваат систематски план за отплата – најпрвин покривање на обврските со највисока каматна стапка, а потоа постепено раздолжување на останатите.
Петтиот столб, инвестирањето, претставува чекор кон создавање долгорочна финансиска стабилност. Иако многумина сметаат дека инвестирањето е привилегија на малкумина, постојат бројни алатки и можности достапни и за пошироката јавност. Вложувањето во инвестициони фондови, пензиски планови или во сопствено образование може да донесе значајни придобивки во иднината.
Финансиската писменост не се гради преку ноќ – таа бара едукација, дисциплина и постојана посветеност. Затоа е важно уште од најрана возраст младите да се воведуваат во основите на штедењето и буџетирањето, како би стекнале здрави финансиски навики кои ќе ги следат целиот живот. Токму затоа, во последните години, институциите, компаниите и граѓанскиот сектор во Македонија сè повеќе вложуваат во програми за финансиска едукација. Овие иницијативи имаат за цел да ја зголемат свеста кај населението и да им овозможат на граѓаните да носат поинформирани и подобри финансиски одлуки.
Петте столбови: штедењето, буџетирањето, управувањето со кредит, управувањето со долгови и инвестирањето, претставуваат практичен водич кон поголема сигурност и стабилност. Само преку дисциплинирано следење на овие принципи, граѓаните можат да ја градат својата финансиска независност и да се соочат со предизвиците на иднината со поголема самодоверба и сигурност. Финансиската писменост е инвестиција која секогаш се исплатува – за поединците, семејствата и за целото општество.
